Contracten

Zodra je voor iemand werkt, ook tijdens je studie en ook in het buitenland, zijn er regels van toepassing. Het soort contract dat wordt aangegaan hangt af van de arbeidsrelatie. Ook als er nog geen schriftelijk contract is getekend zijn er al regels van toepassing.

Wat voor soort arbeidsrelatie heb je?

Welke rechten je hebt in werksituaties, hangt af van het soort contract dat je hebt:

  • Arbeidscontract, je werkt als werknemer, je bent in loondienst
  • Opdrachtcontract, je werkt als opdrachtnemer, als zelfstandige
  • Stagecontract, je werkt als stagiair en staat dus ingeschreven bij een school
  • Vrijwilligerscontract, je werkt als vrijwilliger
  • Uitzendcontract, een bijzonder soort arbeidscontract

Waar moet je op letten als je afspraken maakt?

Als je voor iemand gaat werken, denk je na over verwachtingen en kansen. Vanuit zakelijk perspectief moeten ook onderstaande vragen duidelijk zijn. Vraag bij onduidelijkheden vooraf goed door of win extern advies in en leg deze afspraken vast.

  • Wie is je wederpartij?
    Is dat een organisatie? Is dat een rechtspersoon of heb je te maken met een individueel persoon? Wanneer dit niet helder is, vraag je dan af of je wederpartij betrouwbaar is.
  • Wat wordt er van je verwacht?
    Is jouw werk, je 'prestatie', voldoende duidelijk omschreven?
  • Wat is de geldelijke tegenprestatie?
    Wat is je salaris of honorarium.
  • Wat houd je ongeveer over?
    Is dit een bruto bedrag en hoeveel krijg je dan netto? Bij een opdracht: is dit inclusief btw? Worden er andere belastingen ingehouden, en zo ja, welke? Dit hangt vaak samen met het onderscheid: heb je een arbeids- of een opdrachtcontract?
  • Andere voorwaarden?
    Bijvoorbeeld: secundaire arbeidsvoorwaarden, onkostenvergoedingen en afspraken over het moment van betaling.
  • Hoe is het geregeld met eventuele auteursrechten?

Waar nog meer op te letten?

Collectieve arbeidsovereenkomsten (cao's)
Naast individuele arbeidscontracten, zijn er cao's die van toepassing kunnen zijn op jouw contract. Cao's worden afgesloten tussen werkgeversorganisaties en vakbonden. Als jouw werk onder een cao valt, hoef je over bepaalde zaken niet meer te onderhandelen. De meeste cao's kun je vinden op de sites van vakbonden of beroepsverenigingen.

Werken met opdrachtcontracten
Vooral bij opdrachten is het belangrijk vooraf duidelijkheid te hebben over het juridische aspect van de arbeidsrelatie. Soms word je gevraagd om een opdracht 'freelance' te doen, terwijl je volgens de wettelijke regels voor deze werkzaamheden verloond of in dienst moet worden genomen. Als dit niet goed geregeld is kunnen beide partijen daar achteraf last van krijgen: onvoorziene kosten (naheffingen van de Belastingdienst) of problemen bij ziekte of werkloosheid.

Contractbreuk
Vraag bij problemen als wanprestatie of contractbreuk altijd juridisch advies. Bijvoorbeeld via een vakbond of beroepsvereniging. Los van de regels is je eigen stijl bij het oplossen van problemen ook heel belangrijk.

In de cao voor architecten zijn ook afspraken opgenomen over werknemers die nog beroepservaring op moeten doen om te architectentitel te kunnen voeren. Dit zijn géén stagiaires.

De meeste architecten werken met de standaardcontracten die zijn ontwikkeld door de BNA: De Nieuwe Regeling (DNR) voor grotere opdrachten en de Consumentenregeling voor kleinere opdrachten. De site van de BNA biedt bijvoorbeeld ook algemene voorwaarden en een standaard taakomschrijving.