Faq wat is fair practice?
Wat is het precies en hoe doe je dat? Fair practice gaat over een eerlijke compensatie voor arbeid en over de omstandigheden waarin je dat doet. Waarom is fair practice belangrijk? En waar moet je eigenlijk op letten als je zelf een duurzame arbeidspraktijk op wilt zetten?
Op deze pagina
Waarom fair practice?
Na de financiële crisis van 2008 en de daarop volgende bezuinigingen op kunst- en cultuurbudgetten hebben veel organisaties een beroep op hun eigen reserves gedaan én op de gedrevenheid en zelfredzaamheid van hun werk- en opdrachtnemers. Zorgen over de arbeidsmarkt deden het gesprek over fair practice oplaaien. Want fair practice is essentieel voor een gezonde sector en een duurzame carrière. In 2017 werd daarom de Fair Practice Code geïntroduceerd, een initiatief vanuit en door het werkveld. Vraag je subsidie aan? Dan wordt ook aan jou gevraagd hoe je de Fair Practice Code toepast.
Fair Practice Code
Het toepassen van de Fair Practice Code is eigenlijk navigeren met een moreel kompas. Deze bestaat uit vijf kernwaarden: solidariteit, transparantie, duurzaamheid, diversiteit en vertrouwen. Daarnaast gebruikt de Fair Practice Code drie onderliggende principes, die door alle waarden heen zijn gevlochten: Fair Pay, Fair Share, Fair Chain.
Thema's
De Fair Practice Code omvat tien thema’s die inspiratie kunnen bieden om met fair practice te werken. Denk aan:
- Professionele ontwikkeling
- Duurzaamheid
- Gezond werken
- Transparantie financiën
- Veilig werken
- Toezicht
- Auteursrechten
- Werken aan fair practice
- Diversiteit & inclusie
- Eerlijke vergoeding
Fair Practice Lab
In december 2022 vond de lancering van het ‘Fair Practice Lab’ plaats. Met het Lab kan een organisatie zelf een op maat gemaakte visie op fair practice uitwerken. Het pakket bestaat uit onder andere een doeboek en een zelf-gefaciliteerde workshop. Het resultaat is een concrete visie, strategie en een plan van aanpak.
Bron: onderstaande afbeeldingen komen uit de publicatie Navigeren met de Fair Practice Code
Neem je verantwoordelijkheid
Of je nou zelfstandige, werknemer, opdrachtgever of werkgever bent: jij bent allereerst zelf verantwoordelijk voor je functioneren. Wat zijn jouw normen en waarden en heb je dit duidelijk uitgesproken naar je collega’s, opdrachtgever of projectteam? En misschien nog wel belangrijker: handel ook naar je principes. Vind je ‘gratis’ (over)werken niet oké? Doe dat dan niet en vraag het ook niet van anderen.
Direct naar:
Weeg het resultaat
Kijk kritisch naar wat een opdracht of baan voor jou betekent. Denk daarbij in elk geval aan je (artistieke) ontwikkeling, de ontwikkeling van je netwerk en natuurlijk het financiële aspect. Bijvoorbeeld: krijg je weinig betaald, maar levert de opdracht je wel een nieuw netwerk op en kun je je door dit project artistiek ontwikkelen? Dan kan het nog steeds interessant zijn om het werk te doen. En als je een goede som geld krijgt aangeboden, maar het project levert je geen netwerk of ontwikkeling op, moet je het dan wel doen? Deze afwegingen veranderen in de loop van je carrière en kunnen ook afhangen van de partij waarmee je werkt.
Weet wat je waard bent
Wat is een redelijke vergoeding voor jouw ervaring en kwaliteiten? Je kunt je laten voorlichten over prijsstellingen door beroepsverenigingen of er een cao op naslaan. Vergeet ook je netwerk en collega’s niet te raadplegen. Ben je zelfstandige, zorg er dan voor dat je goed uit kunt leggen waarom je een bepaald uurtarief hanteert. Jij moet namelijk ook je verzekeringen voor ziekte en arbeidsongeschiktheid, pensioen en kantoor- en administratielasten zien te bekostigen - een werknemer hoeft dat niet. Ben je een werknemer, dan wil je een salarisvoorstel doen dat past bij jouw ervaring. Als je weet waar je ongeveer op uit moet komen, en dit kunt beargumenteren, dan wordt onderhandelen opeens een stuk makkelijker. Wat dus in ieder geval niet fair practice is? Een zelfstandige die hetzelfde uurtarief ontvangt als iemand in loondienst.
Direct naar:
Zoek houvast bij bestaande richtlijnen
Er wordt door diverse organisaties gewerkt aan richtlijnen die fair practice moeten stimuleren. Zoals de richtlijnen voor kunstenaars, componisten, dirigenten en zangdocenten. De Kunstenbond biedt een tariefchecker. Bekijk onderstaande links voor voorbeelden en richtlijnen. Er wordt ook gewerkt aan het programma FairPACCT. Hierin ontwerpen 'ketentafels' (deelsectoren) hulpmiddelen om de Fair Practice Code toe te passen in de praktijk. Ben je in onderhandeling? Vraag dan aan je opdrachtgever of het voorstel in lijn is met wat op de 'ketentafel' ligt.
Check het platform DigiPACCT als je meer wilt weten over human resources (HR) en arbeidsvoorwaarden. Je vindt hier een kennisbank, nieuws, netwerkmogelijkheden en verwijzingen naar alle bestaande CAO's en honorarierichtlijnen van de sector.
Direct naar: