Werken als docent
Werken als docent: wat komt daar eigenlijk bij kijken? Hoe kun je dit organiseren? En waarin kun je je onderscheiden?
Disciplinespecifiek
Docent in het onderwijs
Een vakdocent verzorgt het onderwijs aan divers samengestelde groepen. Hier worden ontwikkelde didactische vaardigheden verwacht en grote verantwoordelijkheden. Denk bijvoorbeeld aan improvisatievermogen, signaleren van relevante maatschappelijke ontwikkelingen en het signaleren van ontwikkelingen op het terrein van kunstzinnige vorming. Als je in het primair of voortgezet onderwijs wilt werken dan is ook je docentbevoegdheid van belang.
- Kennis van de doelgroep
Je hebt kennis nodig van de doelgroep, hun leefwereld en ontwikkelingspsychologie. Je moet je zo kunnen inleven in je doelgroep dat je precies weet welke methode en welk programma het beste bij kinderen of jongeren aansluit. En je moet het een uitdaging vinden om kinderen in een schoolsituatie kunst te leren en je eigen drive op hen over te brengen. De motivatie van leerlingen op scholen hangt onder andere af van de vraag of het programma verplicht is.
Veiligheid in de lessen is belangrijk, omdat je soms van leerlingen vraagt om buiten hun comfortzone te treden. In sommige gevallen investeer je dus eerst in de sfeer in de klas en het groepsgevoel, voor je echt aan vakinhoud toekomt. Daarnaast houd je ontwikkelingen op het gebied van kunsteducatie en innovatieve projecten in de gaten, waardoor je lessen actueel en betekenisvol blijven. Spanningsboog, groepsdynamiek en toepassen van de theorieën over bijvoorbeeld meervoudige intelligentie zijn hierbij van belang.
- Kennis van de leeromgeving
Je moet rekening houden met de kerndoelen (SLO) en vakken van het onderwijs en daar op aan kunnen sluiten; kunnen bedenken wat de rol van de leerkracht of docent en eventueel de ouders kan zijn; weten wat voor thema’s op scholen leven en je lesinhoud daarop aan laten sluiten. Ook houd je actuele onderwijsontwikkelingen in de gaten, zoals de voorstellen van Curriculum.nu.
- Organiseren
Afhankelijk van het soort lessen dat je geeft, moet je ook goed kunnen organiseren en plannen, vooral als je met de kinderen op pad gaat.
Direct naar:
Docent in het vrijetijdsaanbod
In de buitenschoolse kunsteducatie zijn talrijke personen en instellingen actief. Denk aan jongerencentra, buurt- en clubhuizen, volksuniversiteiten, amateurkunstverenigingen en kunstenaarsorganisaties met educatieve activiteiten. Er zijn ook organisaties die vakantiecursussen aanbieden en er is een enorm aanbod van brede scholen en buitenschoolse opvang (BSO). Wil je een baan als docent of docerend maker (artist educator), weet je dan te onderscheiden van wat er al is en probeer een eigen invalshoek te kiezen. Bij het aannemen van nieuwe docenten en docerend makers wordt rekening gehouden met onderstaande factoren:
- Specifieke vaardigheden
Denk bij specifieke vaardigheden bijvoorbeeld aan het kunnen lesgeven aan beginners of juist meer aan gevorderden, kunnen toewerken naar een eindresultaat of juist beter zijn in het begeleiden van een doorgaand leerproces, kunnen werken met kinderen en/of jongeren, personen met een beperking, studenten, volwassenen of ouderen. Je moet goed kunnen organiseren en soms ook multidisciplinair kunnen werken.
- Plaats in het team
Veel kunsteducatie-instellingen hebben vakteams die op projectbasis samenwerken. Je moet dus in de groep passen, een teamplayer zijn en goed samen kunnen werken. Daarnaast wordt gelet op je specialisatie en of je iets toevoegt aan het team dat er al is. Dat kan zijn een stijl, ervaring, opleiding, leeftijd, de methodes die je hanteert, je beschikbaarheid of de mate van flexibiliteit.
Als zelfstandige werken?
Je kunt natuurlijk ook als zelfstandige aan de slag in de buitenschoolse kunsteducatie door zelf een lespraktijk op te zetten. Hierover vind je meer informatie in het Stappenplan lespraktijk opzetten.
Direct naar:
Kunsteducatief project aanbieden
Je wilt wellicht jouw kunstlessen ook in projectvorm kunnen aanbieden. Wanneer je een goed idee hebt voor een kunsteducatief project, maar je hebt geen werkgever, presenteer je project dan aan verschillende scholen of kunstencentra. Je kunt hier misschien ook subsidie voor krijgen. Hierover vind je meer informatie in de Faq waar bied ik mijn kunsteducatief project aan?
Theater en dans - Een gevarieerd lesaanbod maken
Afhankelijk van het soort project wordt er een andere inzet van je gevraagd: soms moet je een les kunnen geven gekoppeld aan een school breed thema, soms geef je een les voor of na een voorstelling die kinderen in een theaterzaal of op school hebben gezien, soms geef je zelf een kleine voorstelling en/of les die door jezelf of een consulent is ontwikkeld, soms ga je met een ‘dans of spelkist’ de klas in en laat je de kinderen kennismaken met kunst door zelf te spelen of te dansen, kinderen bewegingen of stukjes tekst te laten onderzoeken.
Er zijn veel vormen van lesgeven. Zoek naar een vorm die bij je past en die motiverend en activerend is. Op internet zijn veel lesideeën te vinden (voor het basisonderwijs kan je inspiratie vinden op dramaonline.nl, en 123 ZING heeft een methode voor dans en drama ontwikkeld voor groep 1 t/m 8). Sommige scholen die zich profileren op het gebied van kunst hebben dans- of theaterdocenten die aan kleine groepen lessen geven. Hier is een groep van 12-15 kinderen of jongeren normaal. Bij sommige lessen moet je ook links met andere kunstdisciplines kunnen leggen.
Muziek - Een gevarieerd lesaanbod maken
Afhankelijk van het soort project wordt er een andere inzet van je gevraagd. Soms moet je een les kunnen geven voor of na een concert dat kinderen in een concertzaal of op school krijgen; soms geef je zelf een klein concert en/of les die door een consulent is ontwikkeld; soms ga je met een ‘instrumentenkist’ de klas in met collega’s en laat je de kinderen kennismaken met je instrument door zelf voor te spelen, kinderen het instrument te laten onderzoeken enzovoort. Zoek naar een vorm die bij je past en die motiverend en activerend is. Er zijn ontzettend veel vormen van lesgeven. Op internet zijn veel lesideeën te vinden. Onder andere bij Meer Muziek in de Klas en 123 ZING.
Sommige scholen die zich profileren op het gebied van kunst hebben muziekdocenten die aan kleine groepen lessen geven. Hier is groepsles aan vier kinderen of jongeren normaal. Het is min of meer dezelfde situatie als op de muziekschool, maar de locatie verschilt. Bij sommige lessen moet je ook links met andere kunstdisciplines kunnen leggen.
Beeldende kunst - Een gevarieerd lesaanbod maken
Afhankelijk van het soort project wordt er een andere inzet van je gevraagd. Soms geef je bijvoorbeeld voor, tijdens of na een tentoonstelling een les op school of in het museum. Soms geef je zelf een kunstles die al dan niet door een consulent is ontwikkeld. Je kunt ook met een ‘kunstkist’ de klas in gaan. Dan laat je de kinderen actief kennismaken met een vorm van beeldende kunst op een niet-alledaagse manier. Er zijn ontzettend veel vormen van lesgeven. Zoek naar een vorm die bij je past en die motiverend en activerend is. Op internet zijn veel lesideeën te vinden. Bij sommige lessen moet je ook links met andere kunstdisciplines kunnen leggen.