De televisiewereld

De Nederlandse Publieke Omroep (NPO) is de bestuursorganisatie van de gehele publieke omroep. De NPO heeft de belangrijke taak om de budgetten te verdelen over de verschillende omroepen. Daarnaast verzorgt de NPO de programmering van de drie publieke netten met elk een eigen profiel, dat door de netmanager wordt bewaakt.

• NPO 1 is een zender met een brede programmering bedoeld om een groot publiek te bereiken: van nieuws en actualiteiten tot consumentenprogramma’s en kwaliteitsdrama.
• NPO 2 profileert zich als verdiepende zender voor geïnteresseerde kijkers. Vaste factoren zijn internationale kunst en cultuur, documentaires en art-house films, literatuur, politiek, samenleving en religie.
• NPO 3 brengt programma’s voor jong Nederland. Overdag tussen 06:30 en 19:30 uur wordt de kinderprogrammering uitgezonden onder de namen Zappelin en Zapp.
• NPO Zappelin is de publieke kinderzender voor de allerjongste kijkers. Kinderen tot 6 jaar kunnen op een veilige en vertrouwde manier kennis maken met televisie en internet.
• NPO Zapp is bedoeld voor kinderen van 6 tot 12 jaar en verzorgt naast amusement ook nieuws en programma’s over actualiteit.

Na 19:30 uur is NPO 3 een net voor jongeren en jong volwassenen met programma’s die vernieuwend zijn en die de kijkers uitdagen en helpen een eigen mening te vormen. Het gevarieerde aanbod is breed, van de dagelijkse actualiteit tot muziek, reizen, human interest, talkshows en documentaires.

Naast de vijf zenders, heeft de NPO ook nog vijf themakanalen.

• NPO Nieuws: 24 uur per dag het laatste nieuws.
• NPO Politiek: actualiteiten en achtergronden, parlementaire debatten en programma’s die inzicht geven in de werking van de democratie.
• NPO Cultura: zender met veel documentaires, kunst & cultuur en wetenschap.
• NPO 101: innovatieve en experimentele zender, met programma’s voor en door jongeren.
• NPO Zapp Xtra (tot 20.00 uur) & NPO Best (vanaf 20:00 uur) delen een kanaal. Overdag een dagelijkse kinderprogrammering en ’s avonds een feelgood zender met Nederlands drama, humor en hoogtepunten uit het rijke archief van de publieke omroep.

Netmanager
De netmanager of netcoördinator is verantwoordelijk voor de indeling van de uitzendingen van een televisiezender. De netmanager bepaalt wat mensen thuis te zien krijgen en op welke tijden. De netmanager heeft dus grote invloed op de kijkcijfers van een programma of serie, en dus op de gehele tv-industrie.

Binnen de NPO geeft de staat zendtijd aan onafhankelijke omroepverenigingen en andere omroepinstellingen. In de Concessiewet is geregeld dat omroepen iedere vijf jaar (na een visitatie) een licentie kunnen krijgen om uit te mogen zenden.

Iedereen kan in Nederland een omroep beginnen en zendtijd krijgen. Je moet wel (1) minimaal 100.000 betalende leden hebben, (2) een maatschappelijke, culturele, godsdienstige of geestelijke stroming vertegenwoordigen en (3) iets toevoegen aan de NPO. De minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap beslist vervolgens of een omroep een erkenning krijgt.

Op dit moment zijn er zes omroepen met een erkenning: AVROTROS-powned, BNN-VARA, KRO-NCRV, Omroep MAX-WNL, EO en VPRO-Human. Daarnaast bestaan er twee taakomroepen. Zij hebben een in de Mediawet benoemde specifieke taak. De NOS zorgt voor brede, onafhankelijke nieuwsvoorziening en de NTR maakt programma’s over kunst en cultuur, minderheden, jeugd, educatie en achtergrondjournalistiek. Tot slot zijn er twee omroepverenigingen met een voorlopige erkenning (‘aspirant-omroepen’): Ongehoord Nederland en Omroep Zwart.

Naast de landelijke publieke omroepen zijn er ook dertien regionale publieke omroepen. Elke provincie heeft zijn eigen omroep, alleen Zuid-Holland heeft er twee (RTV Rijnmond voor Zuid-Holland Zuid en Omroep West voor Zuid-Holland Noord). De dertien omroepen zijn verenigd in de Stichting Regionale Omroep Overleg en Samenwerking (ROOS). ROOS behartigt de belangen van de omroepen en ontwikkelt beleid, treedt op namens de bedrijfstak bij de politiek, overheden en anderen, sluit contracten voor het collectief en doet aan voorlichting.

Ook deze dertien regionale omroepen zijn publieke omroepen en dus gebonden aan het programmavoorschrift en aan de andere bepalingen uit de Mediawet. Regionale omroepen zijn actief op radio, televisie en internet.

Naast de grote regionale omroepen bestaan er nog vele lokale publieke omroepen. Deze omroepen zenden uit voor één of meerdere gemeentes in Nederland en maken programma’s op lokaal niveau met als doel te informeren of te amuseren. Veel lokale omroepen zijn aangesloten bij de belangenorganisatie Organisatie van Lokale Omroepen in Nederland (OLON).

SBS Broadcasting (Scandinavian Broadcasting System) zendt uit in een groot aantal landen en is sinds 1995 actief in Nederland. Onder deze organisatie vallen vier commerciële televisiezenders (SBS6, Net5, SBS9 en Veronica) en een Video On Demand-platform (KIJK).

RTL is eigendom van de internationale RTL Group, dat voor 75,1% in handen is van het Duitse Bertelsmann, een groot internationaal mediaconcern. Omdat RTL, vanuit juridisch punt, een Luxemburgse commerciële omroepmaatschappij is die zich richt op de Nederlandse markt, vallen de zenders RTL 4, RTL 5, RTL 7 en RTL 8 niet onder de Nederlandse Mediawet. Daarmee heeft RTL een uitzonderingspositie in het Nederlandse Omroepbestel.

Viacom International Media Network heette vroeger MTV Networks. Met MTV, Comedy Central, VIVA, Nickelodeon, Spike en andere entertainmentmerken, heeft Viacom in totaal 25 kanalen voor de doelgroepen kinderen, gezinnen, jongeren en volwassenen. Andere bekende commerciële omroepen zijn Disney Channel, FOX International en Discovery Channel. Naast de landelijke commerciële omroepen kent Nederland ook commerciële, regionale televisiezenders.

De NPO is een overheidsorganisatie met als belangrijkste doel om objectieve en onafhankelijke programma’s te maken voor alle doelgroepen. Daarbij heeft de NPO als taak om een groot aanbod aan informatieve programma’s te maken en nadruk te leggen op kunst en cultuur. 80% van de programma’s van de NPO komt van Nederlandse bodem. De STER verzorgt de reclame en deze mag niet meer dan 10% van de zendtijd bedragen. Daarbij worden er geen programma’s voor reclame onderbroken.

De commerciële omroepen hebben winst maken als belangrijkste doel. Omdat ze geen overheidssteun ontvangen, worden ze betaald van de opbrengsten uit reclames. De commerciële omroepen hebben geen vaste taken en zenden voornamelijk programma’s uit om (grote) doelgroepen te vermaken. Per uur mag 20% van de zendtijd aan reclame worden besteed, waarbij de omroepen de mogelijkheid hebben om programma’s hiervoor te onderbreken. Ook moet minimaal 40% een Friestalige of Nederlandstalige productie zijn.