Ateliers

Er zijn in Nederland meer kunstenaars dan atelierruimten. Gemeenten en overheden bepalen hierin hun eigen beleid. Vraag en aanbod sluiten niet altijd op elkaar aan. In Amsterdam bijvoorbeeld is ruimte voor kunstenaars schaars.

Atelier of bedrijfsruimte via de gemeente

In een aantal gemeenten, waaronder Amsterdam, is de toekenning van een atelier centraal geregeld. Dit betekent dat een kunstenaar moet voldoen aan een aantal criteria op het vlak van de beroepsmatigheid. Hierbij wordt gekeken of je een beroepsopleiding hebt doorlopen, naar buiten treedt als kunstenaar en beschikt over de faciliteiten die een kunstenaar nodig heeft. Als autodidact kun je ook als kunstenaar erkend worden. Informatie over het atelierbeleid van een gemeente is te krijgen op de website van de gemeente.

Bij de gemeente Amsterdam moet je je inschrijven op hun website om in aanmerking te komen voor een atelier. Je vindt op deze website ook een prikbord waar je oproepjes kunt plaatsen voor werkruimte en een overzicht van broedplaatsen.

Een atelier huren

De meeste grote steden hebben diverse ateliervoorzieningen voor kunstenaars. Bijvoorbeeld antikraak of vaste en tijdelijke ateliers in ontwikkelingswijken. Via een antikraak organisatie kun je goedkoop een tijdelijke atelierruimte huren. Voorbeelden van antikraak organisaties die doen aan verhuur van werkruimtes zijn: Zwerfkei, Alvast, Ad Hoc en Camelot. 

Ken je meerdere kunstenaars die op zoek zijn naar een atelier dan kun je overwegen om gezamenlijk een ruimte te huren. De verhuurder zal meestal met een rechtspersoon te maken willen hebben. Misschien is het mogelijk een atelier aan huis te hebben. Hier gelden aparte belastingregels voor.

Voor kunstenaars die niet in een eigen atelier willen of kunnen werken bestaan er gezamenlijke werkplaatsen of flexplekken waar je tegen vergoeding gebruik van kunt maken. Deze werkplaatsen zijn er o.a. op het gebied van fotografie, grafiek, keramiek en digitale kunst. Vaak worden er ook cursussen gegeven in technieken. Ook kunstenaarsinitiatieven beheren vaak ateliers. 

Eisen aan je atelier

Je atelier is vaak je visitekaartje. Belangstellenden komen langs voor een werkoverleg of om je werk te bekijken. Bedenk welke eisen je aan een atelier stelt: Hoe groot moet je atelier zijn; heb je zware apparatuur, zodat een extra verstevigde vloer nodig is; is lichtinval belangrijk; vind je het belangrijk in welke buurt je atelier staat; moet het ook als expositieruimte kunnen dienen?

Kosten

Naast de huur betaal je vaste lasten als energie, water, afvalstofheffingen, onroerend zaakbelasting en verzekeringen. Bedenk hoeveel je hieraan wil uitgeven en wat je per jaar moet omzetten om alle kosten terug te verdienen. Een mogelijkheid om de kosten te beperken is het tijdelijk huren van een grotere projectruimte.

Als je een atelier gevonden hebt

Ga bij de gemeente na of het nodig is om voor je atelier een vestigingsvergunning aan te vragen en of je voldoet aan de eisen voor milieu- en arbeidsomstandigheden. Wie met giftige stoffen werkt, moet zorgen dat het afval verantwoord wordt afgevoerd. Ook hierover heeft de gemeente informatie. Dit soort zaken zijn niet in alle ateliercomplexen goed geregeld. Kijk daar goed naar als je met gevaarlijke stoffen of apparatuur werkt. Het is jouw verantwoordelijkheid en mogelijk ook aansprakelijkheid als er een probleem ontstaat.