Jeroen van Mechelen

Bouwkunst - lichting 2004

Jeroen van Mechelen (1971) is architect, circulair & biobased ontwerper en docent aan de Academie van Bouwkunst. Daarnaast wordt hij regelmatig gevraagd om lezingen te geven. Hij begon al vroeg met ondernemen. Tijdens zijn studie aan de Academie van Bouwkunst richtte hij ontwerpbureau Studio JVMº op. In 2012 interviewden we hem over ‘starten’. Hoe gaat het 9 jaar later?

FOLLOW-UP 2021

Waar ben je nu mee bezig?
“Met Studio JVMº doe ik nog steeds kleinschalige interieur- en architectuuropdrachten met soms een stedenbouwkundige visie of plan, meer dan voorheen in de duurzame hoek. Er is veel mis in de bouwsector, dat deed mij nadenken over mijn rol als architect. Waar wil ik aan bijdragen? Ik ben mijn vak als een middel gaan zien en niet als een doel. In de sector is dat enigszins afwijkend. Ik heb besloten alleen nog aan duurzame projecten te werken. Daarom ben ik een tweede initiatief gestart: JUST in CASE. Dit is een 100% herbruikbaar bouwsysteem voor allerlei soorten gebouwen. Met één houten cassette kun je snel een geheel casco bouwen. Dit product is een van de meest optimale oplossingen voor ecologisch verantwoord bouwen. Bij JUST in CASE werk ik samen met Remco Wieringa, partner en de technische man in het bedrijf.”

Hoe bescherm je jouw uitvinding?
“JUST in CASE gaat over sociale interactie en dingen zelf kunnen doen. Om het zowel toegankelijk als beschermd te maken, heb ik het idee vast laten leggen bij het Europese merkenregister BOIP. We hebben een ontwerplicentie opgesteld. Iedereen die iets wil ontwerpen met het systeem krijgt een licentie voor één project. Er is ook een productielicentie, daarmee krijgt een partij onder vrij strenge voorwaarden de digitale tekeningen om een bepaald aantal elementen te maken. Ze kunnen de tekeningen niet versturen aan andere partijen, daar staan flinke boetes op.”

Zorg je ook dat de cassettes geproduceerd worden?
“Ja, dat doen we met een producent in Noord-Holland. Het liefst lever ik het zelf. We berekenen ook een soort royalties per element. Die royalties worden ook doorberekend als iemand anders het produceert.”  

Kun je een voorbeeld noemen van iets dat je hebt gebouwd met JUST in CASE?
“We hebben een project gedaan voor woningcorporatie PreWonen. We hebben een tijdelijk paviljoen gebouwd in hun centrale lobby. Vervolgens is dat afgebroken en opnieuw gebouwd in een kringloopcentrum, waar het een koffiecorner is geworden. Binnenkort doen we hetzelfde op een nieuwe locatie. Het leuke aan dit bouwsysteem is dat je slechts een paar professionals nodig hebt, naast een clubje enthousiaste  mensen. Zo hebben we dit gemaakt met een groepje pensioengerechtigde mensen zonder ervaring met bouwen, en een vluchteling die geen Nederlands sprak. Dat ging perfect en iedereen werd er blij van. Het gebouw is een middel om samenhang in je omgeving en gemeenschap te creëren.”  

“We zijn ook met een softwarebedrijf bezig om een configurator te bouwen zodat mensen zelf online hun huis in elkaar kunnen klikken, net als een IKEA-keuken. Om het doe-het-zelf-proces te faciliteren.”  

Geef je nog les?
“Ik ben altijd blijven lesgeven. Mijn hart ligt bij de Academie van Bouwkunst, ik vind het een hele mooie opleiding. De studenten zijn ongelofelijk gemotiveerd en ik vind het leuk dat het heel internationaal is geworden. Ik voel me als een vis in het water rond de biobased en circulaire opgaven waarover ik lesgeef. Thema’s zijn bijvoorbeeld hergebruik, deelbaar gebruik of sociaal gedeelde voorzieningen.”

Kun je uitleggen wat biobased en circulaire ontwerpopgaven zijn?
“Biobased bouwen heeft te maken met biologische materialen die je na afloop van hun functie in de bouw terug kunt gooien in de natuur, waar het dan weer probleemloos onderdeel van wordt. Dat is de meest milieuvriendelijke versie en de beste ecologische cyclus die je je kunt wensen. Circulair is het idee dat je iets kunt hergebruiken zonder dat je het hoeft te bewerken, of maar een kleine beetje.”

“Toen ik hier als eerste docent lesgaf over deze onderwerpen, was dat niet zo populair. Nu merk ik dat dat juist de thema’s zijn waar studenten naar op zoek zijn. Ook andere docenten nemen dat nu mee in hun onderwijs. Het is een onlosmakelijk onderdeel geworden van het vak. Inmiddels zie je dat je op een biobased manier mooie en intelligente gebouwen kunt maken die gezonder zijn om in te leven.”

“Ik geef soms ook samen les met Baukje Trenning. Zij is specialist op het gebied van  materiaaleigenschappen. Het gaat vaak over natuurlijke materialen, zoals stro of kalkhennep. Daar kun je veel over leren voordat je het gaat toepassen in je gebouwen. Onlangs zijn de studenten met een biobased aannemer mee gaan helpen met het bouwen van een huis in Almere dat voor een groot deel uit kalkhennep bestaat. Ze hebben kalk en hennep staan stampen om de muren van het huis te bouwen.”

Heb je een tip voor startende architecten?
“Ik wil mensen bewust maken van de voordelen van biobased bouwen in professioneel en technisch opzicht. Ik zou studenten willen adviseren om alert te zijn op de ontwikkelingen in de bouw en om goed te kijken wat bij ze past. Ik zie studenten die werken bij prachtige hippe ontwerpbureaus, die totaal niet bezig zijn met die thematiek van circulariteit, hergebruik en biobased bouwen. Maar ik denk dat dat de toekomst gaat zijn.”

Waar zie je jezelf in een volgende fase?
“Ik zou het fijn vinden als JUST in CASE goed blijft lopen. Ik wil daar dan graag ontwerpstrategisch bij betrokken blijven. Maar ik wil mezelf ook kunnen vrijspelen om nog meer te doen ter bevordering van de biodiversiteit. Ik wilde vroeger eigenlijk dierenarts worden.” 

Video-interview 2012

Dit interview gaat over het starten van een bedrijf tijdens je studie, de voordelen van een gedeelde studioruimte, hoe je tot goede samenwerkingsverbanden komt, prijsvragen onderzoek en acquisitie in crisistijd. En tot slot: hoe kun je je als architect verbreden?

Juni 2012